Testamenty audiowizualne wzbudzają coraz większe zainteresowanie, choć w Polsce wciąż nie są częścią obowiązującego prawa. W obliczu dynamicznych zmian technologicznych oraz rosnących oczekiwań społeczeństwa, kwestia wprowadzenia tej formy testamentu trafia na agendę prawników i ustawodawców. Jakie korzyści może przynieść to rozwiązanie? Czy wiąże się z nowymi wyzwaniami?
Czym jest testament audiowizualny?
Planowane zmiany w polskim kodeksie cywilnym przewidują możliwość sporządzania testamentu audiowizualnego jako formy szczególnej, dostępnej w wyjątkowych okolicznościach. Zgodnie z projektem, spadkodawca mógłby nagrać swoje oświadczenie za pomocą urządzenia rejestrującego obraz i dźwięk, podając datę, miejsce oraz przyczyny uniemożliwiające skorzystanie z tradycyjnych form testamentu, takich jak notarialna czy własnoręczna. Nagranie to, zapisane na trwałym nośniku, miałoby stać się podstawą do realizacji ostatniej woli.
Zalety nowej formy
- Łatwość dostępu: W erze smartfonów, niemal każdy ma narzędzie umożliwiające nagranie takiego testamentu. W sytuacjach nagłych, jak wypadek czy nagła choroba, może to być jedyna dostępna forma wyrażenia ostatniej woli.
- Brak konieczności obecności świadków: W przeciwieństwie do testamentu ustnego, nie będzie potrzeby zebrania trzech osób, co w kryzysowych momentach może być trudne.
- Elastyczność: Możliwość sporządzenia testamentu niemal w każdej sytuacji zwiększa szanse na precyzyjne rozporządzenie majątkiem.
Ryzyko i wyzwania
- Technologiczne nadużycia: Zaawansowane narzędzia, takie jak deepfake, mogą umożliwić manipulowanie głosem i obrazem. Może to prowadzić do prób fałszerstwa testamentów.
- Weryfikacja autentyczności: W przypadku sporu, konieczne będzie angażowanie biegłych sądowych do oceny prawdziwości nagrania, co może wydłużyć i skomplikować procesy spadkowe.
- Wykluczenie cyfrowe: Osoby starsze, mniej zaznajomione z technologią, mogą mieć trudności z wykorzystaniem tego rozwiązania.
Jak testament audiowizualny wpłynie na prawo spadkowe?
Jeśli planowane zmiany wejdą w życie, testament audiowizualny stanie się nie tylko praktycznym, ale także nowoczesnym rozwiązaniem, które zbliży polskie prawo do współczesnych realiów. Jednak konieczność precyzyjnego uregulowania zasad jego stosowania jest kluczowa, by zminimalizować ryzyko nadużyć.
Podsumowanie
Testamenty audiowizualne to szansa na dostosowanie prawa spadkowego do realiów XXI wieku. Z jednej strony oferują elastyczność i dostępność, z drugiej wymagają dokładnych zabezpieczeń przed ich nieuprawnionym wykorzystaniem. Ostateczna decyzja o ich wprowadzeniu zależeć będzie zarówno od legislatorów, jak i od gotowości społeczeństwa do zaakceptowania tej technologicznej rewolucji w prawie.
