Czy osoby żyjące w związkach nieformalnych dziedziczą po sobie z mocy prawa? Niestety, obecnie nie mają takiego przywileju, jeśli nie zostanie sporządzony testament. Warto także przyjrzeć się planowanym zmianom dotyczącym związków partnerskich oraz możliwym ułatwieniom w przyszłości. Sprawdź, jak wygląda dziedziczenie krok po kroku, poznaj przykłady oraz dowiedz się, jak skutecznie zabezpieczyć majątek.
Obecne przepisy – co mówi Kodeks cywilny?
Zgodnie z obowiązującym Kodeksem cywilnym (Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r., Dz.U. 2024, poz. 1061), partnerzy żyjący w związkach nieformalnych nie są spadkobiercami ustawowymi. Dziedziczenie ustawowe dotyczy wyłącznie określonych członków rodziny i odbywa się w ściśle określonej kolejności:
- Małżonek,
- Dzieci i dalsi zstępni (wnuki, prawnuki),
- Rodzice,
- Rodzeństwo i ich zstępni,
- Dziadkowie oraz ich dzieci i wnuki,
- Pasierbowie, jeśli ich rodzice już nie żyją.
Co to oznacza?
Jeśli żyjesz z partnerem bez ślubu, a nie sporządzicie testamentu, cały majątek przypadnie Twoim krewnym, zgodnie z kolejnością wymienioną powyżej. Twój partner lub partnerka nie otrzyma nic, niezależnie od tego, jak długo wspólnie żyliście.
Kiedy dzieci dziedziczą
Jeśli partnerzy żyjący w związku nieformalnym mają wspólne dzieci, to w razie śmierci jednego z rodziców dzieci dziedziczą z mocy ustawy. Partner nie otrzyma jednak żadnego udziału w majątku, jeśli nie został uwzględniony w testamencie.
Przykład:
Pani Jagoda i pan Wacław żyli razem przez wiele lat, nie zawarli małżeństwa i nie sporządzili testamentów. Mają dwoje dzieci. W przypadku śmierci jednego z rodziców, dzieci odziedziczą cały majątek w równych częściach, a drugi partner nie otrzyma nic.
Testament – sposób na zabezpieczenie partnera
Aby partner lub partnerka mogli otrzymać spadek, konieczne jest sporządzenie testamentu. Warto jednak pamiętać, że w niektórych przypadkach krewni mogą mieć prawo do zachowku, nawet jeśli cały majątek zapiszesz partnerowi.
Przykład:
Pan Tomasz zapisał cały swój majątek swojej partnerce w testamencie. Pan Tomasz nie miał dzieci ani małżonki, ale w chwili śmierci żyli jeszcze jego rodzice. Mogą oni domagać się wypłaty zachowku, który przysługuje im z mocy prawa.
Planowane zmiany – co przyniesie ustawa o związkach partnerskich?
Obecnie trwają prace nad dwoma projektami ustaw przygotowanymi przez ministrę ds. równości Katarzynę Kotulę:
- Projekt ustawy o rejestrowanych związkach partnerskich (UD87),
- Projekt ustawy wprowadzającej przepisy o rejestrowanych związkach partnerskich (UD88).
Jeśli te przepisy wejdą w życie, sytuacja osób w związkach partnerskich znacząco się poprawi. Oto najważniejsze zmiany:
- Dziedziczenie ustawowe – partner będzie traktowany jak małżonek, dziedzicząc majątek w pierwszej kolejności obok dzieci, a w przypadku ich braku – samodzielnie.
- Prawo do zachowku – partnerzy w związkach rejestrowanych będą mieli prawo do zachowku, ale także podlegają możliwości wydziedziczenia.
- Podatek od spadków i darowizn – obecnie partnerzy muszą zapłacić wysoki podatek od spadku (nawet 20%). Po zmianach będą oni zwolnieni z tego obowiązku, tak jak członkowie najbliższej rodziny. Partnerzy zostaną zaliczeni do I grupy podatkowej.
Czym będzie związek partnerski?
Związek partnerski będzie można zawrzeć w urzędzie stanu cywilnego. Procedura będzie prostsza niż w przypadku zawarcia małżeństwa, a rozwiązanie związku będzie możliwe na zgodny wniosek obojga partnerów lub jednostronnie.
Jak łatwo sporządzić testament?
Jeśli chcesz zabezpieczyć swojego partnera lub partnerkę, nie czekaj na zmiany przepisów. Sporządzenie testamentu to obecnie najprostszy sposób, by Twój majątek trafił do wybranej osoby. W aplikacji Successio znajdziesz gotowe wzory testamentów, które możesz łatwo pobrać i dostosować do swoich potrzeb. Dzięki temu zyskasz pewność, że formalności zostaną dopełnione zgodnie z obowiązującym prawem.
Podstawa prawna
- Kodeks cywilny – Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. (Dz. U. 2024 r. poz. 1061, z późn. zm.),
- Projekt ustawy o rejestrowanych związkach partnerskich (UD87),
- Projekt ustawy wprowadzającej ustawę o związkach partnerskich (UD88).
Podsumowanie
Jeśli żyjesz w związku nieformalnym, pamiętaj, że bez testamentu Twój partner nie odziedziczy majątku. Sporządzenie testamentu to kluczowy krok w zabezpieczeniu bliskiej osoby. Dzięki planowanym przepisom rejestrowane związki partnerskie będą mogły zapewnić partnerom prawa podobne do tych, które mają małżonkowie. Do tego czasu warto skorzystać z narzędzi takich jak aplikacja Successio, by szybko i skutecznie sporządzić testament i zadbać o przyszłość.
Źródło: https://prawo.gazetaprawna.pl/testamenty/artykuly/9642659,jak-wyglada-dziedziczenie-bez-slubu-przepisy-przyklady-projekt-zmi.html
